Czynniki występujące w środowisku pracy nauczyciela, wychowawcy przedszkolnego można podzielić na trzy grupy:
• Czynniki niebezpieczne
• Czynniki szkodliwe
• Czynniki uciążliwe
Każdy z ww. czynników charakteryzuje się innym stopniem oddziaływania na pracownika.
Czynnik niebezpieczny to czynnik, który może doprowadzić do wypadku przy pracy, a tym samym urazu u pracownika.
Czynniki szkodliwy to czynnik, który oddziałując na pracownika może doprowadzić do schorzenia (np. choroby zawodowej).
Czynnik uciążliwy to czynnik, który oddziałując na pracownika może być przyczyną złego jego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia ale nie prowadzi do trwałego pogorszenia stanu zdrowia.
Na stanowisku pracy nauczyciela, wychowawcy przedszkolnego wśród czynników niebezpiecznych mogących spowodować wypadek należy wymienić:
| Zagrożenie | Źródła zagrożenia | Możliwe skutki zagrożenia | Środki ochrony przed zagrożeniami |
| Upadek na tym samym poziomie | przemieszczanie się pomiędzy pomieszczeniami, nierówne powierzchnie, rozrzucone zabawki, klocki
| Stłuczenia, siniaki, zwichnięcia, złamania
| Wzmożona uwaga, porządek, skupienie, szkolenia pracowników
|
| Upadek na niższy poziom | Schody, ćwiczenia gimnastyczne na drabinkach
| Stłuczenia, zwichnięcia, złamania kości, wstrząśnienie mózgu, śmierć
| Utrzymanie odpowiedniej kondycji fizycznej, szkolenia, skupienie, uwaga
|
| Porażenie prądem elektrycznym | Urządzenia zasilane energią elektryczną, instalacje elektryczne | Śmierć, poparzenia | Pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych, zakaz wykonywania napraw urządzeń zasilanych energią elektryczną we własnym zakresie |
| Pożar | Urządzenia i instalacje elektryczne, materiały łatwopalne, zaprószenie ognia, | Śmierć lub ciężkie oparzenia całego ciała, zatrucia, podrażnienia dróg oddechowych, oczu | Pomiary skuteczności ochron przeciwporażeniowych, wyposażenie w sprzęt ppoż., szkolenia z zakresu ochrony ppoż., przestrzeganie zasad bezpiecznego wykonywania pracy |
| Uderzenie o nieruchome przedmioty | Wejścia, dojścia, niezamknięte szuflady, drzwiczki szafek, szaf, regałów, niezachowanie ładu i porządku,
| Siniaki, guzy, potłuczenia | Zachowanie uwagi podczas wykonywania czynności |
| Poparzenie termiczne | Gorące napoje i posiłki | Oparzenia całego ciała | Wzmożona uwaga, stosowanie środków ochrony osobistej (rękawiczki) |
| Urazy w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia, zmiażdżenia | Ostre krawędzie noży, nożyczek, papieru, pineski, zszywacze, | Rany kończyn górnych | Zachowanie uwagi podczas wykonywania czynności |
Do czynników szkodliwych mogących spowodować choroby należy wymienić:
| Hałas | Głośne zachowanie dzieci, płacz
| Ubytki słuchu, rozstrój nerwowy, pobudliwość
| Ograniczenie ekspozycji na hałas, badania lekarskie
|
| Przeciążenie narządu głosu | Praca pedagogiczno-wychowawcza, przeciążanie strun głosowych, wysuszenie błon śluzowych, podrażnienie górnych dróg oddechowych kurzem | Choroba zawodowa i para zawodowa (guzki śpiewacze, niedowłady strun głosowych, zmiany przerostowe), choroby dróg oddechowych (astma, zapalenie oskrzeli) | Prawidłowe operowanie narządem głosu (np.nieprzekrzykiwanie dzieci), częste picie letniej wody mineralnej w trakcie zajęć, profilaktyczne badania lekarskie, właściwa organizacja czasu pracy |
| Oświetlenie | Niewłaściwe oświetlenie sal | pogorszenie ostrości widzenia, zmęczenie, rozdrażnienie, ból głowy | Okresowy pomiar oświetlenia (luksomierz) |
| Wymuszona pozycja ciała | Praca w pozycji stojącej, siedzącej pochylonej, nieprawidłowa postawa, wymuszona pozycja, noszenie na rękach dzieci, niewłaściwa postawa przy pochylaniu się nad dzieckiem | Schorzenia układu mięśniowo – kostnego, ból kręgosłupa, dłoni i nadgarstków | Prawidłowa pozycja, ćwiczenia gimnastyczne, odpowiedni czas noszenia dziecka na rękach |
| Stres
| kontakty z dziećmi, rodzicami, współpracownikami, presja związana z odpowiedzialnością za podopiecznych, | nerwice, psychozy, depresje, choroby układu pokarmowego i serca | Prawidłowa organizacja pracy i wypoczynku, ćwiczenia relaksacyjne, |
| Substancje i mieszaniny chemiczne, uczulające
| farby, tusze, kleje
| Astma, choroby układu oddechowego, alergie skórne | Badania lekarskie, zmiana środków, wentylacja, wietrzenie sal |
| Substancje i mieszaniny chemiczne, drażniąc
| Środki do dezynfekcji | Podrażnienia skóry i dróg oddechowych, katary
| Badania lekarskie, zmiana środków, wentylacja, wietrzenie sal, |
Na pracodawcy ciąży wiele obowiązków wobec pracowników. Jednym z nich jest informowanie zatrudnionych o zagrożeniach dla ich życia i zdrowia występujących w zakładzie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy. Najczęściej informacje o zagrożeniach przekazywane są podczas szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracowników którzy nie odbyli szkolenia bhp. Brak szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy może skutkować nałożeniem kary grzywny na pracodawcę a także konsekwencjami karnymi w sytuacji gdy dojdzie do wypadku w pracy.