Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
Powyższy obowiązek Pracodawca musi realizować m.in. poprzez:
– odpowiednią organizację pracy i stanowisk pracy,
– likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników.
Zgodnie z art. 39 Rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 26 września 1997 r., Pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe związane z wykonywanymi pracami na stanowiskach pracy oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, w szczególności Pracodawca powinien:
– zorganizować stanowisko pracy i pracę, która jest na nim wykonywana w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych,
– zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników poprzez zastosowanie odpowiedniej technologii, urządzeń, materiałów, substancji nie powodujących takich zagrożeń.
W sytuacji gdy likwidacja zagrożeń nie jest możliwa (np. ze względu na rodzaj procesu pracy), Pracodawca zobligowany jest wprowadzić do użytku właściwe rozwiązania organizacyjne i techniczne, które ograniczą wpływ zagrożeń za bezpieczeństwo i zdrowie pracownika, m.in.: odpowiednie środki ochrony zbiorowej.
Jeżeli nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy, Pracodawca powinien wyposażyć pracowników w środki ochrony indywidualnej odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń.
Kolejnym obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów Rozporządzenia jest zapewnienie systematycznych kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy, w szczególności:
– pomieszczenia pracy i stanowiska pracy,
– procesu pracy,
– maszyn i urządzeń.
Rzetelnej kontroli powinny być poddane także:
– pomieszczenia i urządzenia higieniczno – sanitarne,
– regulamin pracy, regulacje wewnętrzne odnośnie bhp,
– czas pracy,
– ochrona pracy kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią,
– ochrona pracy młodocianych,
– ochrona niepełnosprawnych,
– instrukcje bhp,
– prace szczególnie niebezpieczne,
– szkolenia bhp,
– ocena ryzyka zawodowego,
– przeglądy i pomiary czynników środowiska pracy,
– odzież i obuwie robocze,
– środki ochrony zbiorowej oraz indywidualnej,
– badania lekarskie,
– wypadki,
– choroby zawodowe.
Zadaniem pracodawcy jest także ustalenie sposobu rejestracji stwierdzonych nieprawidłowości oraz metod ich usuwania.
W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników, osoby nadzorujące pracę zobowiązane są do natychmiastowego wstrzymania prac, a następnie do podjęcia działań zmierzających do usunięcia zagrożeń.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa na terenie zakładu pracy, pracodawca zobligowany jest przepisami prawa, do udostępnienia pracownikom instrukcji bhp odnośnie:
– prac mogących powodować wypadki i choroby zawodowe,
– stosowanych w zakładzie pracy procesów technologicznych,
– obsługi urządzeń technicznych,
– postępowania z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia,
– udzielenia pierwszej pomocy.
Instrukcje BHP muszą być stale dostępne dla pracowników. W praktyce oznacza to, że pracownik musi mieć łatwy dostęp do instrukcji i musi wiedzieć o tym gdzie one są. Instrukcja powinna zawierać opis czynności do wykonania przed rozpoczęciem pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonania prac, czynności po zakończeniu pracy, a także zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych zagrażających życiu lub zdrowiu pracownika.
Stworzenie nowego stanowiska pracy, przebudowa istniejącego stanowiska pracy, wdrożenie nowoczesnych maszyn, materiałów, urządzeń, technologii, środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, zmiany organizacji pracy, powinny być poprzedzone oceną pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz aktualizacją oceny ryzyka zawodowego i instrukcji bhp.
Jeżeli w zakładzie pracy występują pomieszczenia, w których pracę wykonuje jedna osoba, pracodawca powinien wprowadzić obowiązek meldowania się tej osoby w określony sposób.
Przepisy Rozporządzenia nakładają także na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom sprawnie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy oraz środków do udzielania pierwszej pomocy, m.in.:
– punkty pierwszej pomocy – w miejscach gdzie występują duże zagrożenia wypadkowe lub chorobowe,
– apteczki pierwszej pomocy.
Ilość, usytuowanie oraz wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinna być ustalona z lekarzem sprawującym opiekę zdrowotną nad pracownikami po uwzględnieniu zagrożeń na stanowiskach pracy.
W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach powinna być wywieszona w widocznym miejscu instrukcja dotycząca udzielania pierwszej pomocy gdy dojdzie do wypadku ora wykaz pracowników przeszkolonych z pierwszej pomocy, wyznaczonych do obsługi punktów i apteczek.
Na każdej zmianie powinien być wyznaczony przeszkolony pracownik z udzielania pierwszej pomocy, któremu powierzona zostaje obsługa punktów i apteczek.
Należy pamiętać, że punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być łatwo dostępne i oznakowane zgodnie z Polską Normą.