Zarówno pracownik jak i pracodawca powinien być świadomy swoich praw i obowiązków wynikających z zawartej umowy o pracę a także następstw nieprzestrzegania zapisanych ustaleń.
Odpowiedzialność porządkowa pracownika
Pracodawca ma prawo zastosować wobec pracownika:
- Karę upomnienia lub karę nagany za nieprzestrzeganie:
– ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,
– przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
– przepisów przeciwpożarowych,
– przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
- Karę pieniężną za nieprzestrzeganie:
– przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
– przepisów przeciwpożarowych,
– opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
– stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
– spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia.
Łączna wysokość kar pieniężnych nie może przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń wskazanych w Kodeksie Pracy art. 87 § 1 pkt 1–3.
Z wynagrodzenia za pracę po odliczeniu należnych składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy pracodawca może potrącić:
– sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
– sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
– zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
– kary pieniężne przewidziane w Kodeksie Pracy.
Ważne aby pamiętać, że kara nie może być zastosowana po upływie:
– 2 tygodni od dnia powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego,
– 3 miesięcy od dnia dopuszczenia się tego naruszenia.
Przed zastosowaniem kary porządkowej pracodawca musi umożliwić pracownikowi złożenie stosownych wyjaśnień.
O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie. Pracodawca zobowiązany jest wskazać:
– rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
– datę dopuszczenia się przez pracownika naruszenia.
Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może, z własnej inicjatywy uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu.
Jednocześnie pracodawca powinien poinformować pracownika o prawie i terminie zgłoszenia sprzeciwu. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.
Pracownikowi przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu od zastosowanej wobec niego kary porządkowej w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu. Pracodawca ma 14 dni na odpowiedź. Jeżeli sprzeciw pracownika został odrzucony, pracownik ma prawo wystąpienia do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Termin na wniesienie sprawy do sądu wynosi 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu sprzeciwu.
W sytuacji uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej przez pracodawcę lub uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty kary.
Wpływy z kar pieniężnych przeznacza się na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zaznaczyć, że regulacje dotyczące rodzajów kar porządkowych mają charakter bezwzględny, a zatem wykluczone jest stosowanie przez pracodawcę kar innych niż przewidziane w Kodeksie Pracy.